کد مطلب:31640 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:18

گنجینه پرسمان » اعتقادات

اگر جن از آتش آفريده شده و جسم است، پس چرا در اين دنيا ديده نميشود، مگر آتش ديده نميشود؟ مفصلاً توضيح دهيد.

جن چنانكه از مفهوم لغوي اين كلمه برميآيد، موجودي ناپيداست كه قرآن كريم مشخصات زيادي را براي او ذكر كرده است; از جمله: موجودي است كه از شعلههاي آتش آفريده شده و اين بدان معنا نيست كه واقعاً مانند آتش دود داشته باشد; بلكه سرشت اوليه او از آتش بوده، مانند انسان كه از خاك خلق شده; يعني خلقت اوليّهاش از خاك بوده است.

جنها به طور طبيعي و عادي ديده نميشوند. امّا گاهي در قالبهاي خاصي ظاهر ميشوند، چنانكه در داستان حضرت سليمانغ آمده است و من الجن من يعمل بين يديه باذن ربه... يعملون له ما يشأ من محَريب و تمَثيل و جفان كالجواب; (سبا12و13) و گروهي از جن پيش روي او به اذن پروردگارش كار ميكردند... آنها هر چه سليمان ميخواست، برايش درست ميكردند: معبدها، تمثالها و ظروف بزرگ غذا تهيه ميكردند.

دانشمندان علوم طبيعي ميگويند: موجوداتي را كه انسان با حواس خود ميتواند درك كند، در برابر موجوداتي كه با حواس قابل درك نيستند ناچيزند. تا اين اواخر كه موجودات زنده ذرهبيني كشف نشده بود، كسي باور نميكرد در يك قطره آب، با يك قطره خون، هزاران موجود زنده باشد; موجوادتي كه انسان، قدرت ديدن آنها را ندارد. دانشمندان همچنين ميگويند: چشم ما رنگهاي محدودي را ميبيند و گوش ما امواج صوتي محدودي را ميشنود. رنگها و صداهايي كه با چشم و گوش ما قابل درك نيست بسيار بيشتر از موارد قابل درك است; بنابر اين، هيچ دليلي بر انحصار موجودات مادّي به آنچه ما ميبينيم وجود ندارد و جاي تعجب هم نيست كه موجودي مانند جن و... از ديد ظاهري و چشم انسان پنهان باشد.

آنچه قرآن كريم دربارة جن فرمود، اين است كه آنها از آتش خلق شده، داراي تكليف و مسؤوليت هستند گروهي مؤمن صالح و گروهي كافر (جن،11) داراي حشر و نشر و معاد (جن/15) و قدرت ارتباط با برخي از انسانها (جن/6) داراي قدرت زياد (نمل/39) و قادر بر انجام برخي كارها هستند (سبا/12و13) و خلقت آنها قبل از خلقت انسان بوده است. (حجر/27)و...

چنان كه اشاره شد، آفرينش جن از آتش بوده و موجودي مادي است; امّا اين كه آيا آتش مذكور در آية و الجآنّ خلقنـَه مِن قبل مِن نّار السّموم; (حجر، 27) و جن را پيشتر از آتش زهراگين آفريديم. همين آتش دنيا است يا خير و يا اين كه آيا همة جنها از آتش خلق شدهاند، يا مانند بشر كه از نطفه به وجود ميآيد و فقط اولين بشر از گل ساخته شده است، يا اين كه آيا مراد از آتش، آتش به تنهايي است و يا آتش پس از تغيير و تحولهايي به صورت جن در آمده پرسشهايي است كه از ظاهر آيه نميتوان جواب واضحي به دست آورد.

به هر حال، جن موجودي مادّي و لطيف است و عدم توانايي بشر بر ديدن آنها ـ تاحدودي ـ ميتواند مربوط به قدرت بينايي بشر باشد; چرا كه قدرت بينايي او محدود است و در حد رفع نيازهاي معمولي او تنظيم شده است; به عبارت ديگر متناسب با عالم خود اوست، در عين حال حتي توان ديدن همه چيز از عالم طبيعت را هم ندارد; چنان كه هوا را نيز ـ اگر رقيق باشد ـ نميتواند ببيند، همچنين اشعه ايكس و مادون قرمز و بسياري از ماديات را نميتواند ببيند; حتي گاه يك شيشة صيقل داده شده را نيز نميبيند! به اين نكته نيز بايد توجه داشت كه جن، علاوه بر وجود مادّي، داراي روح است; درست مانند انسان كه از روح و جسم تشكيل شده; البته بين اين روح و جسم تقابل وجود دارد; بنابراين هر چه جنبة روحانيت انسان شديدتر شود; يعني روح بر جسم تأثير گذارد و از اين رهگذر دقّتي در ماهيت انسان پديد آيد، قدرت انسان در درك لطايف نيز بيشتر ميشود; لذاست كه برخي از مرتاضها (گذشته از درست بودن يا غلط بودن كار آنها) در مبارزه با امور مادي و ماديات گاه به جايي ميرسند كه قادرند جن را ببينند و با آنان ارتباط برقرار كنند.(ر.ك: جن و شيطان، زينالعابدين دست داده (با مقدمة آيتالله سبحاني).)

عوام مردم، خرافات زيادي دربارة اين موجود ساختهاند كه با عقل و منطق سازگاري ندارد; از جمله اينكه آنها را با اشكال غريب و عجيب و وحشتناك و موجوداتي دُمدار و سمدرا، موذي و پرآزار، كينهتوز و بدرفتار ميتوان ديد كه ممكن است از ريختن يك ظرف آب داغ در يك نقطه، خانههايي را به آتش كشند! و يا اينكه از فلز ميترسند! و يا اينكه اگر سوزني به آنها آويزان كني، ديگر قادر به محو شدن از چشم انسان نيستند! و موهومات ديگري از اين قبيل; در حالي كه اين خرافات، هيچ كدام در آيات قرآن و روايات اسلامي نيامده است.(ر.ك: تفسير نمونه، آيةالله مكارم شيرازي و ديگران، ج، ص، انتشارات دارالكتبتفسير الميزان، علامه طباطبايي، رحمهالله، ج، ص، مؤسسه الاعلمي، بيروت.)